Тие прават ајвар, шијат ранци и одгледуваат органски зеленчук: Ова се СОЦИЈАЛНИ ПРЕТПРИЈАТИЈА за чии благородни идеи сè уште не се слушнати
Тие прават ајвар, шијат ранци и одгледуваат органска храна: Ова се СОЦИЈАЛНИ ПРЕТПРИЈАТИЈА чии благородни идеи допрва ќе се слушнат
Сецкан благ и лут ајвар, џем од шипинка и сливи од сортата Пожегача се производи што ги изработуваат вработените во Лебане, а се продаваат преку онлајн продавницата Раданска ружа и во продавници низ Србија.
Нивните колеги од социјалното претпријатие Countryside retreat од Северна Македонија нудат сместување, вегетаријанска и веганска храна, пристапни простории, базен и хипотерапија за лица со попреченост на ранч со спасени животни, додека магионичарот Кристијан од здружението Среќотворци од Скопје преку претстави ги едуцира децата и родителите за заштита на животната средина и менталното здравје.
Вкупно шест идеи добија поддршка преку програмата „SEME inclusion – социјални претпријатија за економски развој и социјално вклучување“.
Се работи за развиени социјални претпријатија и претпријатија во почетна фаза на развој или основање, кои работат одговорно и имаат цел да создадат социјално или еколошко влијание.
Во категоријата иницијатори се вклучува и Green Witches, социјално претпријатие основано од две жени од Куманово, со цел производство на еко-храна и едукација за холистички начин на живот, според принципите на пермакултурно земјоделство.
Тука е и здружението Ignea, кое има еколошка мисија и развива зелени проекти, со фокус на производство на органска козметика од билки, како и Центарот за социјална интеграција и еманципација – SIEC, чиј дизајнерски тим разви производ – ранец, кој ќе го изработуваат припадници на малцински заедници во Скопје.
Овој проект е дел од Програмата за прекугранична соработка помеѓу Србија и Северна Македонија, финансирана од Европската Унија преку Секторот за склучување и финансирање програми финансирани од ЕУ при Министерството за финансии на Република Србија.
На завршната конференција беше истакнато дека социјалната економија е мотивирана од заедницата, а не од капиталот, и дека таа придонесува за подобрување на животот на ранливи и потешко вработливи групи, имплементира одржливи и еколошки практики и ја негува солидарноста.
Се нагласи дека има напредок и дека институциите во двете земји покажуваат интерес за поддршка на развојот на социјалната економија. Исто така, беше покрената и регионална декларација за социјалната економија.
Во Србија постојат само 20 социјални претпријатија, што е екстремно мала бројка, додека во Северна Македонија во моментов не постои формален регистар.
Во интервју за Приказна со душа, Предраг Стошиќ, директор на социјалното претпријатие Раданска ружа, изјави дека сите вработени жени припаѓаат на маргинализирани групи (жени со попреченост, самохрани мајки, жртви на насилство) и дека многу од нив живеат во планинските села на општина Лебане.
„Креиравме систем кој функционира без и еден боледување, без воведена норма, без дефинирано работно време — паузата ја земаат кога тие ќе одлучат“, рече Стошиќ.
„Им ја вративме насмевката, затоа што оваа фирма ја гледаат како свој нов дом, кој не само што им обезбедува економска сигурност, туку и социјално вклучување во заедницата.“
Раданска ружа е основана во ноември 2015 година, кога од пет вработени – четири биле жени од маргинализирани групи. Денес, компанијата има 25 вработени, од кои 22 се жени, и годишно произведуваат повеќе од 50 тони органски пиперки, домати и модар патлиџан.
„Најголемиот успех го постигнавме во 2019 година кога почнавме со примарно производство и финални органски производи. Од 2020 година имаме свои суровини и околу пет хектари органски насади под колективна сертификација. Денес сме меѓу најголемите производители на органски пиперки во Србија,“ рече Стошиќ, додавајќи дека производите се продаваат и во Австрија, преку долгорочен договор со компанијата Balkan Express.
На помалку од 200 км од Лебане, во главниот град Скопје, Кристијан Шопов од здружението Среќотворци ја разви идејата да ја промовира екологијата преку магионичарски трикови за деца и родители. Свесен дека планетата се загадува секој ден, тој сака, како што вели, да даде свој придонес и да се обиде да го промени тоа.
„Се надевам дека мојата идеја за еко-илузионист ќе биде прифатена позитивно. Ќе ви откријам дел од шоуто: земам стари весници, ги кинеме, и им објаснувам на децата дека од стара хартија може да се направи нова. Кога ќе ја изговорат магичната реченица ‘рециклирање’, весниците повторно се спојуваат,“ вели тој.
„Ќе ја искористиме поддршката од проектот SEED of Inclusion за да продуцираме претстави на овие теми,“ рече Кристијан Шопов, познатиот македонски магионичар кој веќе 20 години работи со магија и има едуцирано над 50.000 деца.
Повреда на ногата ја спречила Марија Дуда ДиБјажо да се врати во Америка, по што останала во Северна Македонија. За време на опоравувањето престојувала на имот во село Ранковце, каде што е основано социјалното претпријатие Countryside retreat.
„Се занимаваме со спасување животни, хипотерапија и едукација во областа на животната средина и заштита на животните. Проектот е одлична можност за соработка помеѓу двете земји и поврзување со други социјални претприемачи,“ изјави Марија.
Создавањето на ранец во Центарот за социјална интеграција и еманципација – SIEC од Скопје, исто така го привлече вниманието на „Приказна со душа“.
Станува збор за здружение и колектив на дизајнери кои создаваат урбани модни производи преку upcycling – повторна употреба и унапредување на стари материјали.
„Се залагаме за еднаквост на сите граѓани, а ранците ќе ги изработуваат припадници на маргинализирани заедници: Роми и Албанци од Скопје. Ќе набавиме машина на која луѓето ќе се обучуваат бесплатно за шиење и везење,“ изјави Амар Качар, претставник на SIEC.
Сите избрани учесници во Академијата за социјална економија работеа со експертски тим пет месеци за да го подобрат својот бизнис модел и социјална мисија.
Вкупната вредност на поддршката е 15.000 евра, доделена во износи од 2.000 евра за идеи во развој, до 3.000 евра за веќе воспоставени социјални претпријатија.
Програмата „Академија за социјална економија“ се спроведува во рамки на проектот „SEME inclusions – социјални претпријатија за економски развој и социјално вклучување“, кој го спроведуваат Фондацијата Траг, ARNO од Скопје, и Оптимист од Босилеград.
